Last Updated on 16 Haziran 2025 by Turizm Günlüğü
Yaz aylarının gelmesiyle birlikte Türkiye genelinde kene vakaları yeniden artış gösterdi. Sosyal medyada hızla yayılan videolar, artan vaka haberleri ve yeni keşfedilen kene türü vatandaşlarda endişeye yol açıyor. Kene ısırığıyla hangi hastalıklar bulaşabilir ve nasıl korunabiliriz?
Türkiye’de Son Durum
İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü verilerine göre, yalnızca nisan, mayıs ve haziran aylarında kent genelinde 6.165 kene vakası sağlık kuruluşlarına bildirildi. Toplam vaka sayısı 7.200’e ulaştı. Şu ana kadar Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) vakasına rastlanmasa da, vaka yoğunluğundaki artış halk arasında endişe yarattı.
Bu gelişmelerin yanı sıra, Türkiye’de Haemaphysalis longicornis (Asya uzun boynuzlu kenesi) adlı yeni bir kene türü de tespit edildi. Bu tür, ülkemizde kayda geçen 56. kene türü oldu. Uzmanlara göre 30’dan fazla hastalık etkenini taşıma potansiyeli bulunan bu kene, özellikle partenogenetik (erkeksiz) çoğalabilme yeteneği sayesinde diğer türlere kıyasla çok daha hızlı yayılabiliyor. Doğu Asya kökenli olan Avustralya, Yeni Zelanda ve 2017’den bu yana ABD’de de görülen bu istilacı türün, ABD’de kontrol altına alınamadığı biliniyor.
Keneler, halk sağlığı açısından ciddi riskler barındırsa da panik yerine, bilinçli ve koruyucu önlemlerle bu riskleri en aza indirmek mümkün. Peki nasıl? İşte kene ısırığıyla bulaşabilen hastalıklar ve korunma yöntemleri:
Kene ile Bulaşan 10 Hastalık
- Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA): Türkiye’de en çok bilinen ve endişe yaratan hastalıktır. Ani ateş, halsizlik, kas ağrısı ve burun ve diş eti kanaması belirtileriyle ortaya çıkar. Hayati risk taşır, erken teşhis önemlidir.
- Lyme Hastalığı (Borrelioz): Halkalı cilt döküntüsü (boğa gözü), eklem ve baş ağrısı ve yorgunluk gibi semptomlara neden olur. Antibiyotiklerle tedavi edilir.
- Tularemi (Tavşan Ateşi): Ateş, boğaz ağrısı ve lenf bezi şişliği ile seyreder. Antibiyotik kullanımı gereklidir.
- Q Ateşi: Ateş, baş ve kas ağrısı, öksürük gibi belirtiler gösterir. Antibiyotiklerle başarıyla tedavi edilebilir.
- Kene Kaynaklı Ensefalit (TBE): Merkezi sinir sistemini etkileyen viral bir hastalıktır. Baş ağrısı, yüksek ateş, bilinç bulanıklığı görülebilir. Aşısı vardır.
- Ehrlichiosis: Bağışıklık sistemi zayıf bireylerde ağır seyreder. Titreme, kas ağrısı, mide bulantısı ve ateş yapar. Erken dönemde antibiyotikle tedavi etkilidir.
- Babesiyoz: Kan parazitlerinin neden olduğu bir hastalıktır. Yüksek ateş, sarılık ve anemiye yol açabilir. Antiparaziter ilaçlar ve antibiyotik kombinasyonu gerekir.
- Anaplazmoz (Granülositik Anaplasmosis): Ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, bulantı ve halsizlik görülür. Doktor kontrolünde antibiyotik uygulanır.
- Riketsiyoz (Rocky Mountain Spotted Fever vb.): Vasküler sistemde ciddi hasarlara neden olabilir. Cilt döküntüsü, ateş, kas ağrısı, nörolojik sorunlar yaratabilir. Erken antibiyotik tedavisi önemlidir.
- Kene Felci (Tick Paralysis): Kenenin salgıladığı toksinler geçici felce neden olur; kas güçsüzlüğü, yürüme bozukluğu, solunum zorluğu belirtileri görülür. Kenenin çıkarılmasıyla belirtiler hızla kaybolur.
Kene Isırığından Korunmak İçin 10 Etkili Yöntem
- Uzun, açık renkli giysiler giyin: Pantolon paçalarını çorap içine sokarak koruma sağlayın.
- Doğadan dönerken vücudunuzu kontrol edin: Özellikle ense, kulak arkası, koltuk altı ve kasıkları inceleyin.
- DEET içeren kene kovucular kullanın: Sprey veya losyon olarak uygulanabilir.
- Evcil hayvanlarınızı kontrol edin: Keneleri eve taşımamaları için düzenli bakım yapın.
- Vücudunuzda tespit ettiyseniz: Tecrübeliyseniz ince uçlu bir cımbızla baş kısmından tutarak düz bir şekilde çekin; kolonya, sigara veya yağ kullanmayın. İlk kez yapacaksanız ya da uzman değilseniz acilen bir sağlık kuruluşuna başvurun.
- Kene çıkarıldıktan sonra: Bölgeyi su ve sabunla yıkayıp antiseptikle temizleyin.
- 10–14 gün içinde ateş, halsizlik, döküntü vb. semptom gelişirse: Derhal sağlık kuruluşuna başvurun.
- Çocuklar ve yaşlılar dikkatle izlenmeli: Bağışıklığı hassas bireyler için risk daha büyüktür ve daha ağır seyredebilir.
- Bilinçlenin & Bilgilendirin: Kırsal bölge sakinleri, kampçılar, çiftçiler ve doğa yürüyüşçüleri için eğitimler çok değerlidir.
- Kene aşılarını değerlendirebilirsiniz: Özellikle kene ensefaliti riskinin yüksek olduğu bölgelerde aşı yaptırmak koruyucu olabilir.
Uyarı: Doktor tavsiyesi ve kontrolünde olmadan kesinlikle ilaç kullanılmamalıdır. Kene, uzman kişiler, sağlık çalışanları ya da bu konuda tecrübeli kişiler tarafından dikkatlice çıkarılmalıdır. Yanlış müdahaleler kenenin ağız kısmının deri altında kalmasına ve hastalık bulaştırma riskinin artmasına neden olabilir. Şüpheli bir durumda en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulması hayati önem taşımaktadır.
