Last Updated on 24 Temmuz 2025 by Turizm Günlüğü
Sivas’ın Yıldızeli ilçesindeki Kayalıpınar kazılarında, kuşların uçuşlarını temel alan 3000 yıllık bir Hitit kehanet metni bulundu. Çivi yazısıyla yazılmış bu tablet, antik falcılık geleneklerine ışık tutuyor.
Sivas’ta yer alan Hitit yerleşim yeri Kayalıpınar’da yapılan arkeolojik kazılarda, tarihi bir keşfe imza atıldı. Kazılarda ortaya çıkarılan küçük boyutlu çivi yazılı tablet, Hititlerin kehanet ve falcılık inançlarını gözler önüne seriyor. Arkeologların ilk incelemelerine göre tablette, kuşların uçuş yönleri ve davranışlarına dair yorumlar yer alıyor. Kayalıpınar Kazı Başkanı Doç. Dr. Çiğdem Maner, bu tür metinlerin Hitit döneminde kehanet amacıyla kullanıldığını belirtti. Bu keşif, antik Anadolu uygarlıklarının doğa gözlemleriyle nasıl gelecek okuması yaptığını gösteren önemli bir belge olarak değerlendiriliyor.
Hitit yerleşim yeri Kayalıpınar’da “kuş kehanet metni” bulundu
SİVAS (AA) – SERHAT ZAFER – Sivas’ın Yıldızeli ilçesinde yer alan ve eski adı “Samuha” olan Hitit yerleşim yeri Kayalıpınar’daki kazılarda kuşların uçuşlarına dair bilgilerin yer aldığı “kuş kehanet metni” bulundu.
Alandaki yeni dönem kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ile Koç Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Çiğdem Maner başkanlığında devam ediyor.
Bugüne kadar kazılarda eski Asur ticaret kolonileri çağı, Hitit, Roma ve Bizans dönemlerine ait yapı izleri, Roma ve Erken Bizans dönemleri kalıntıları, Hitit kralları, prenses, prens ve görevlilerine ait çok sayıda mühür baskısı bulundu.
Kazı Başkanı Doç. Dr. Çiğdem Maner, AA muhabirine, bu yıl kazı çalışmalarının 3 Temmuz’da başladığını söyledi.
Türkiye’nin farklı üniversitelerinden ve yurt dışından 23 kişilik ekiple kazı çalışmalarını yürüttüklerini dile getiren Maner, “Farklı bilim dallarından arkeolog, tarihçi, Hititolog ve antropolog gibi kazıya katılan ekip üyelerimiz var.” dedi.
Maner, eylül ortasına kadar devam edecek kazılarda alanları açmaya çalışacaklarını, ziyarete açılmasını bekledikleri kazı alanının çevre düzenlemesi üzerindeki çalışmaların da sürdüğünü ifade etti.
– “Hitit dönemine ait kuş kehanet metni bulundu”
Şu ana kadar yapılan kazılarda Erken Hristiyanlık Dönemi, Roma, Hitit, Asur Ticaret Koloni dönemlerinin izlerine rastladıklarını belirten Maner, şöyle devam etti:
“Bu yıl güzel bir buluntumuz oldu. Hitit dönemine ait kuş kehanet metni bulundu. Metin eksiksiz ve hasarsız biçimde elimize geçti. Küçük bir metin, önü, arkası ve kenarları yazılı bir metin. Bu buluntuyu diğerlerinden ayıran ve özel kılan en önemli unsur, tabletin ortasında bir delik olması. Delik çeperinde ip izleri olduğunu tespit ettik. Bu izler tabletin bir yere asıldığını ya da boyuna asılarak kullanıldığını düşündürüyor. Metinde yaptığımız ilk okumalarda kuşların uçuşundan bahsedildiğini tanımlayabildik. Bunlar genellikle falcılık ve kehanetle ilgili metinler içeriyor. Daha önce Kayalıpınar’da bulduğumuz metinler arasında da değişik fal metinleri vardı.”
Hititlerin insan ve tanrı arasında bağlantıyı fal ve kehanet araçları üzerinden sağlamaya çalıştıklarına dikkati çeken Maner, kuş falı ya da kuş kehanet metin grubuna ait olan tabletin önemli olduğunu vurguladı.
– “Henüz mühürleme binasına giremedik”
Maner, Hitit yerleşim yeri Samuha’nın hem Anadolu ve Mezopotamya hem Eski Asur ve hem de Hitit metinlerinde Tanrıça İştar’ın en önemli kült (Din, yerel özellikler taşıyan dini törenler) merkezlerinden biri olduğunu aktardı.
Genelde bölgede bulunan çivi yazılı metinlerin kült ile alakalı olduğuna değinen Maner, “Bu durum bize bulduğumuz kehanet metninin de kült ile alakalı olduğunu düşündürüyor.” ifadesini kullandı.
Maner, 2023 ve 2024 kazı sezonlarında çeşitli unvanlardan kişilere ait 50’nin üzerinde mühür baskısının ortaya çıktığını anımsatarak, şunları kaydetti:
“Kazı alanında mühürleme binasının olduğunu düşündüğümüz katmana henüz ulaşamadık. Mühürleme binasının bulunduğunu düşündüğümüz alanda, üst katmanda bulunan Erken Hristiyanlık dönemi mezar kalıntılarını kaldırmaya çalışıyoruz. Diğer açmalarda da Hititlerin idari yapı izlerine rastlıyoruz. Kazıda çivi yazılı metinler çıkıyor ayrıca mühürleme teknikleri hakkında bilgiler elde edebiliyoruz. Çalışmalarımızın ilerleyen aşamasında bulduğumuz mühür baskılarından kil örnekleri alarak çevredeki diğer Hitit yerleşim yerlerindeki buluntularla karşılaştırmak istiyoruz. Bu şekilde Hitit yerleşim yerleri arasındaki iletişimi ve ticari ilişkileri anlama şansına sahip olacağız.”
